Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej narodził się stosunkowo niedawno, w 1989 roku, jednak jego korzenie sięgają wczesnych lat osiemdziesiątych. W tym czasie powstał KIHAM – Krąg Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego. Skupiał on tych wychowawców, którym nie odpowiadał ówczesny kształt ZHP, w którym idee harcerstwa dawno zostały zatracone. Część instruktorów owego porozumienia podjęła próbę naprawy ZHP, zaś reszta powołała do życia kilka nowych organizacji – m. in. tzw. Mały ZHR, ZHP rok założenia 1918 i Polską Organizację Harcerską, które w ciągu kilku lat połączyły się pod wspólną nazwą ZHR.

Tradycja i nowoczesność

ZHR jest jedyną liczącą się organizacją harcerską w Polsce, która używa tradycyjnej formuły Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego – tej samej co Szare Szeregi. Stosujemy również ten sam schemat, nazwy i oznaczenia stopni harcerskich. Staramy się budować takie samo harcerstwo, jak przed laty – oparte o niekwestionowane wytyczne 10 punktów Prawa Harcerskiego, dalekie od komercji i ideowego cynizmu.

Mając w sercu cenny spadek po poprzednich pokoleniach harcerskich, nie zapominamy o współczesności. Druhnom i druhom proponujemy gry i wyzwania zgodne z ich zainteresowaniami. Nasze stopnie i sprawności – choć zachowały tradycyjny charakter – zostały dostosowane do współczesnych realiów, czyli do świata podporządkowanemu technice i Internetowi. W ten sposób idea harcerska, choć ubrana w nieco inne formy, nadal jest atrakcyjna dla tysięcy dziewcząt i chłopców.

Służba

Każdy moment jest dobry, aby podjąć się służby wobec Polski i wobec bliźnich. Staramy się przekazać tę ideę naszym podopiecznym. Nie wyobrażamy sobie życia bez współczesnego patriotyzmu – dbałości o Ojczyznę poprzez pracę organiczną i rozwój samego siebie.

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej opiera swoją działalność na społecznej pracy instruktorów – drużynowych, hufcowych, itd. W całym ZHR pensję pobiera zaledwie kilka osób – niezrzeszonych, którzy zajmują się przede wszystkim sprawami finansowymi.

Bóg

Uważamy, że wiara jest nieodłącznym elementem harcerstwa. Parafrazując słowa założyciela skautingu, sir Roberta Baden-Powella, jeśli harcerstwo ma być bez Boga, to lepiej, aby nie było go wcale. Poświęcamy wiele pracy na rzecz naszego rozwoju duchowego. Przez cały rok współpracujemy z kapelanem harcerskim, spotykamy się na comiesięcznych mszach św. i zawieramy elementy rozwoju duchowego w próbach na stopnie. Wszyscy nasi instruktorzy są Chrześcijaninami.

Przyroda

Podstawą idei harcerskich jest nieustanny kontakt z przyrodą. Naszym zdaniem bez niego nie jest możliwy prawidłowy rozwój młodego człowieka. Dlatego też nikogo spośród nas nie dziwi 3-tygodniowy obóz pod namiotem, często bez prądu i bez zasięgu telefonii komórkowej, podobnie jak zimowiska w górskich chatach, gdzie o wszystko musimy zadbać sami.

W takich warunkach o wiele łatwiej jest stworzyć odpowiednie sytuacje wychowawcze. Zaśpiewane na koniec takiego wyjazdu „Bratnie słowo” nabiera wtedy niezapomnianego charakteru.

Profesjonalizm

Nasi instruktorzy przechodzą długą drogę, zanim mogą samodzielnie poprowadzić drużynę. Warunkiem koniecznym jest ukończenie 18 roku życia, udział w ok. 20-dniowym kursie, zdobycie conajmniej czwartego stopnia harcerskiego (Harcerz Orli/Wędrowniczka) i pozytywne zaliczenie próby. W praktyce każdy z nich pełni również przez kilka lat mniej odpowiedzialne funkcje – jak zastępowy, czy przyboczny (zastępca drużynowego) – co pozwala stopniowo nabierać niezbędnego doświadczenia.

Razem czy osobno?

Konsekwentnie realizowanym przez nas założeniem jest tworzenie rozdzielnopłciowych drużyn. Nasze doświadczenie wskazuje, że tempo rozwoju, zainteresowania i potrzeby chłopców oraz dziewcząt są na tyle różne, iż praca w koedukacyjnych drużynach nie mogłaby być tak owocna, jak byśmy chcieli. Z drugiej strony wzajemny kontakt jest niezbędny dla prawidłowego dorastania, dlatego też są organizowane wspólne zbiórki i imprezy