Historia

Wszystko zaczęło się w „Mechaniku”

W 1957 r., kiedy utworzono na nowo Związek Harcerstwa Polskiego, z inicjatywy Leona Konopnickiego i przy dużym poparciu i współudziale dyrektora technikum Antoniego Polańskiego, harcmistrza z dawnego harcerstwa, utworzono 13 Drużynę im. Zawiszy Czarnego (wchodziła w skład Hufca Racibórz). Pierwsza zbiórka odbyła się 26 stycznia 1957 r.

Drużyna systematycznie wyjeżdżała na obozy i zimowiska. Pierwszy obóz był w Chojnach nad Nidą pod Chęcinami, drugi w Kluczewsku nad Pilicą, a trzeci w Teofilowie koło Spały (podobóz Hufca Raciborskiego). 29 kwietnia 1958 roku od raciborskiej „Betoniarni” (zakładu, który opiekował się drużyną) 13 Drużyna Harcerska otrzymała sztandar. Od tej chwili drużyna stawała się coraz bardziej popularna.

W 1960 r. drużynę na rok objął pwd. Jerzy Ziemkiewicz, który z powodu matury musiał później zrezygnować z funkcji. Zaraz po nim drużynowym został hm. Ryszard Dyjakon (nauczyciel elektrotechniki), który po chwilowym zastoju ruszył drużyną do przodu. W 1961 roku odbył się obóz w Sanoku, w 1962 r. w Długopolu, a już następnego lata harcerze obozowali wraz z Hufcem Racibórz w Istebnej. Obozy Szczepu „Orbita” należały do najlepszych pod względem technicznych. W obozie w Długopolu wszystkie namioty były podłączone światłem elektrycznym 24V. "Zawiszacy" mieli własny radioodbiornik ze wzmacniaczem i głośnikiem ulicznym.

Ceremoniał przyjęcia do drużyny

Przejście trzech prób:

Próba silnej woli – wypicie jednej łyżki tranu.
Próba zręczności i spostrzegawczości – druhowie z zamkniętymi oczami mieli rozpoznać i złożyć gniazdko bezpiecznika elektrycznego lub bez opaski na oczach, rozebrać i złożyć licznik gazowy.
Próba ostatnia (najważniejsza) – utrzymanie w wyciągniętych dłoniach biegunów induktora elektrycznego.

Harcerki

Na obozy wraz z 13 Drużyna Harcerzy wyjeżdżała 6 Drużyną Harcerek. Kronika „Trzynastki” (w fragmencie dotyczącym obozu w Długopolu) tak opisuje genezę działania harcerek wraz z 13DH:

Może Was zdziwi, skąd te harcerki? – Spokojna głowa! Jak drużyna na poziomie, to i… „babki” są.

Szczep „Orbita”

W 1964 roku druh Ryszard Dyjakon założył w szkole Szczep „Orbita”, w którym działały tzw. drużyny specjalnościowe:

13-tka „A” – Najmłodsi o specjalności „Łączność”. Przeszli oni kurs radiotelegrafistów, co pozwoliło na swobodne obsługiwanie znajdujących się w drużynie krótkofalówek.
13-tka „B” – Stara renomowana drużyna.
13-tka „C” – Uczniowie szkoły wieczorowej dla dorosłych.

Drużyna zajmowała się szkoleniami specjalistycznymi na poziomie całego hufca. Działała również harcerska spółdzielnia „Ostoja” zajmująca się m.in. zbieraniem makulatury oraz ścinaniem uczniom włosów nieprzepisowej długości. W tym też okresie 13-tka otrzymała od szkoły gazika:

...co prawda nieco sfatygowanego, ale po remoncie rwał pod Kubalonkę 4-tym biegiem.

Harcerze oprócz charakterystycznych zajęć harcerskich zajmowali się takimi rzeczami jak opracowanie konstrukcji technicznej „go-karta”, albumów lotów kosmicznych czy przeprowadzania prób z rakietami własnej konstrukcji! Jednak nie wszystko zawsze wychodziło… przykładem może być zimowisko w Cieszynie, które nie odbyło się z powodu braku węgla – jak stwierdził wtedy jeden z druhów:

Na wąglu siedzom, a wągla ni majom

W 1966 roku harcerze (grupa elektryków) zakładali instalację elektryczną w domach mieszkalnych i ośrodkach kulturalnych w ramach operacji Frombork 1001 , gdzie zostali ocenieni jako najlepsza drużyna za rok 1966 i otrzymali namiot dziesięcioosobowy.

W 1969 roku zorganizowano obóz w Szaflarach koło Zakopanego, w 1971 obóz w Niestachowie koło Kielc, w 1972 w Jeziorowskiem na Mazurach, a w 1973 w Międzybrodziu. Prawie co roku odbywały się zimowiska w Cieszynie organizowane wraz z Liceum Ekonomicznym w Raciborzu. W owym czasie Szczep „Orbita” był wiodącym wśród drużyn specjalnościowych w Hufcu Racibórz, liczącym wtedy ok. 12 000 osób (co rok na obozy wyjeżdżało ok. 3 tysiące osób).

W 1974 roku powstało HSPS (Harcerska Służba Polsce Socjalistycznej) jako program harcerstwa starszego ZHP. Drużyny HSPS charakteryzowała beżowa koszula, czerwona krajka i bordowy beret. Harcerstwo stało się masowe, powstały „klasodrużyny”. Zrezygnowano ze specjalności jednostek, a sama działalność ograniczała się do świąt państwowych, a szkolenia były otwarcie wyśmiewane.

W 1976 r. rozkazem Komendanta Hufca Racibórz szczepowym Szczepu „Orbita” został phm. Jan Kalabiński. Druhh Kalabiński powołał kluby specjalnościowe działające na prawach drużyn. Powstał klub:

fotograficzny
astronomiczny
elektrotechniczny
łączności
wiedzy społeczno-politycznej
turystyczno-krajoznawczy
filatelistyczny

ZHR czas zacząć

Po rozpadzie Związku Harcerstwa Polskiego na kilka organizacji druh Ryszard Dyjakon przeszedł do Związku Harcerstwa Rzeczypospolite wraz z drużynami „Zawiszaków” (13 Raciborska Drużyna Harcerzy im. Zawiszy Czarnego) i „Sobieszczaków” (1 Raciborska Drużyna Harcerzy im. Jana III Sobieskiego – drużyna kadrowa).

W 1990 roku rozkazem L4/90 Komendanta Górnośląskiej Chorągwi ZHR powstał Raciborski Związek Drużyn Harcerek i Harcerzy, w którego skład wchodziły:

2 Próbna Raciborska Drużyna Harcerek i Harcerzy przy SP 8 w Raciborzu. Drużynowy tej drużyny był hm. Zdzisław Fronczak
Próbna Gromada Zuchowa „Słoneczko” przy SP 11 w Raciborzu. Drużynową tej gromady była pwd. Beata Górka
1 Raciborska Drużyna Harcerzy im. Jana III Sobieskiego przy ZSM w Raciborzu. P.o. drużynowego był hm. Ryszard Dyjakon.

5 października 1991 roku rozkazem Naczelnika Harcerzy L10/91 powstaje Raciborski Związek Drużyn Harcerzy, a jego pierwszym komendantem zostaje hm. Ryszard Dyjakon.